6 ماه آینده، بازارهای مختلف جهان به کدام سو خواهند رفت؟

نیمه دوم سال میلادی شروع شده و سرمایه‌گذاران در پی این هستند که طی شش ماه آینده چه عواملی بر بازارهای جهانی اثر خواهد گذاشت و چگونه باید تصمیم بگیرند. در ۱۵ ماه اخیر شاخص های مالی و قیمت مواد خام رشد چشمگیر داشته زیرا از یک سو اقتصادها در حال بازگشایی هستند و از سوی دیگر بانک‌های مرکزی همچنان در حال اجرای برنامه‌های حمایتی فراگیر هستند اما نشانه‌هایی نمایان شده مبنی بر اینکه شرایط در حال تغییر است. این تغییر از یک سو حاصل اثرگذاری عوامل جدید است و از سوی دیگر حاصل تحول در عواملی که از پیش وجود داشته اند. در مطلب حاضر به مهم ترین پرسش هایی که برای سرمایه گذاران مطرح است اشاره می کنیم.

اولین سوال در این زمینه زمان پایان پاندمی کرونا است و باید مشخص کرد این پاندمی کی پایان می یابد؟ به رغم انجام واکسیناسیون برای صدها میلیون نفر هنوز هم میلیاردها نفر علیه کرونا واکسینه نشده اند. اخیراً شیوع سویه دلتای ویروس کرونا نگرانی‌هایی درباره آینده پدید آورده زیرا به نظر می‌رسد ضروری است محدودیت فعالیت‌های اقتصادی بار دیگر اعمال شود. در چند شهر بزرگ جهان قرنطینه بار دیگر اعمال شده است. یک ویروس سرسخت می تواند اثرات واکسن و برنامه های حمایتی عظیم را که تاکنون اجرا شده خنثی کند و عادی شدن شرایط را به تعویق اندازد.

دومین پرسش این است که آیا واقعاً رشد نرخ تورم زودگذر است؟ ماه می نرخ تورم در آمریکا ۵ درصد بود اما بانک مرکزی این کشور می‌گوید این رشد به زودی معکوس خواهد شد. در دیگر کشورها نیز نرخ تورم بالا رفته است و اقتصاددان ها می گویند این افزایش حاصل عوامل غیر پایدار نظیر اختلال در زنجیره تامین، تقاضای به تعویق افتاده مصرف‌کنندگان و برنامه‌های حمایتی پولی و مالی است. اما عده‌ای از کارشناسان می گویند بخشی از فشار قیمت ها ادامه پیدا خواهد کرد. داده های جدید نشان می‌دهد اختلال در زنجیره تامین نیمه هادی ها شدت پیدا کرده است. اگر مصرف کنندگان به این باور برسند که نرخ تورم بالا می‌رود، مصرف و قیمت‌ها بیش از پیش رشد خواهند کرد. بانک‌های مرکزی مجبور هستند برنامه های حمایتی را محدود یا معکوس کنند. این عامل ممکن است به رکود در اقتصاد منجر شود.

سومین سوال به وضعیت اشتغال مربوطه است. برخی اقتصاددان ها معتقدند بازار کار با کمبود مواجه است. ناکافی بودن مهارت ها و ناتوانی برای کار به دلیل نگرانی از وضعیت سلامت یا لزوم نگهداری از فرزندان عواملی هستند که از ورود نیروی کار به بازار جلوگیری می‌کنند. این کمبودها ممکن است رفع شود اما بازگشت به شرایط قبل از همه گیری بسیار زمان بر خواهد بود.

چهارمین سوال این است که آیا بر مصرف افزوده خواهد شد یا نه؟ پیش‌بینی‌های مثبت درباره بهتر شدن شرایط اقتصادی در نیمه دوم سال جاری میلادی به این بستگی دارد که مصرف‌کنندگان بخشی از اندوخته های خود را که طی دوره همه گیری به وجود آمده هزینه کنند اما این باور وجود دارد که در دوران های پس از بحران ها مصرف کنندگان درباره هزینه کردن اندوخته های خود مردد هستند. اخیراً در چین خرده فروشی رشد نداشته است.

پنجمین پرسش این است که محدود شدن سیاست‌های حمایتی چه زمانی و با چه سرعتی خواهد بود؟ به نظر می رسد آغاز محدود شدن این برنامه ها نزدیک است. برخی بانک‌های مرکزی از جمله در روسیه و برزیل نرخ‌های بهره را بالا برده اند. در آمریکا اعضای کمیته سیاست‌گذاری بانک مرکزی در حال بررسی موضوع کاستن از خرید اوراق قرضه و بالا بردن نرخ های بهره هستند. از سوی دیگر بانک مرکزی چین در حال تلاش برای محدود کردن رشد وام‌دهی هاست. البته بانک مرکزی ژاپن و بانک مرکزی اروپا برنامه‌ای برای کاستن از سیاست‌های حمایتی ندارند اما بانک‌های مرکزی باید بسیار با احتیاط رفتار کنند زیرا هرگونه اقدام شتابزده به اقتصاد لطمه وارد خواهد کرد و از بهبود بازار کار جلوگیری می کند.

و در نهایت ششمین پرسش این است که آیا دولت ها به هزینه کردن ادامه خواهند داد؟ پیش‌بینی شده در آمریکا برنامه عظیم توسعه زیرساخت ها به تصویب برسد. در اروپا نیز احتمالا به زودی اجرای برنامه ۷۵۰ میلیارد یورویی آغاز خواهد شد.

پاسخ این شش پرسش مسیر حرکت اقتصادها و بازارهای مختلف را طی ۶ ماه آینده و پس از آن مشخص می کند. به تدریج و با گذشت زمان مشخص خواهد شد شرایط به چه شکل خواهد بود. تا آن زمان سرمایه‌گذاران با خوش بینی احتیاط آمیز رفتار خواهند کرد. در هفته های اخیر رشد شاخص های مالی در بسیاری از بورس های بزرگ کند یا متوقف شده البته در بورس آمریکا شاخص های اصلی همچنان در حال رکوردزنی هستند.